Verval en wederopstanding

Het seizoen is wel gespeeld. Met nog één speelronde te gaan staat alleen de verdeling van de plaatsen 3, 4 en 5 nog op het spel. Voor Ons Aller Ajax maakt dat dus allemaal niet meer uit. De verschillen zijn ook afgetekend en buitengewoon groot. PSV staat ruim boven Ajax met 85 punten, en dus een potentieel eindtotaal van 88. Ajax volgt op ruime afstand met 71 punten en een potentieel totaal van 74. Daarachter is het gat wederom fors. AZ en Feyenoord hebben in speelronde 33 beide 59 punten. De verschillen zijn op het oog gigantisch.

Stand speelronde 33 seizoen 2014/15

Maar wat maakte dit seizoen qua resultaten nu echt dat verschil? Ajax en PSV verloren beide 4 van hun wedstrijden. PSV won er echter 28, Ajax slechts 21. Het verschil tussen Ajax en PSV dit seizoen zijn dus 7 gelijke spelen die Ajax meer incasseerde dan PSV. Ajax speelde inderdaad maar liefst 8 maal gelijk dit seizoen. En daarmee is het verschil met PSV ook enorm duidelijk. PSV leek namelijk dit seizoen ook regelmatig op puntverlies af te stevenen maar wist steeds in de eindfase van duels het verschil te maken. Bij Ajax was dat ruim anders, Ajax ploeterde en was herhaaldelijk onmachtig lastige wedstrijden in het eigen voordeel te beslissen.

Het heeft bij Ajax ook daadwerkelijk aan het aanvallende spel gelegen. De ploeg is na 33 speelrondes de minst gepasseerde ploeg van de Eredivisie. Ajax kreeg weliswaar veel meer schoten te verwerken maar dat leidde niet tot grotere defensieve malaise. Uit diezelfde statistieken blijkt ook dat Ajax voorin veel minder vaak in scoringspositie kwam. Zo scoorde Ajax vorig seizoen weinig (69 goals voor) maar in de seizoenen daarvoor kwam Ajax makkelijk boven de 80 goals uit, een aantal dat men dit seizoen bij lange na niet gaat halen. De conclusie is daarmee overduidelijk. Ajax ontbeert het aan aanvallend vermogen om lastige wedstrijden om te zetten in winst. Concurrent PSV was daarin dit seizoen aanmerkelijk succesvoller en was meermaals bij machte lastige of slechte wedstrijden over de streep te trekken.

Dit staat dus inderdaad allemaal nog los van het vertoonde, uitermate povere, spel. Dat mag echter niet uit het oog worden verloren. Oorzaak en gevolg, de gebrekkige aanvallende productie kan alleen maar worden toeschreven aan het povere spel. Ajax was voetballend slecht, erg slecht. Het spel was stroperig, voorspelbaar, onzuiver en bovenal onmachtig. Concurrent PSV was echter ook regelmatig onmachtig. Het verschil is dat PSV aanhoudend het vermogen beschikte om razendsnel voor de goal van de tegenstander te komen en daar dodelijk bleek te zijn middels Depay en De Jong. Ajax ontbeerde juist dat vermogen, en wist niet aan te zetten op momenten die er echt toe deden.

De vraag blijft waar dit afgelopen seizoen aan heeft gelegen. Eigenlijk vertrok alleen Daley Blind als bepalende basisspeler en had de rest van de selectie een extra jaar ervaring onder de riem. Het gigantische verval heeft dus niet echt een makkelijk identificeerbare basis. Dan ben je snel geneigd te denken aan de synergie tussen spelers. Waar het trio Klaassen, Serero en Blind makkelijk voetbalde en het middenveld kon beheersen was daar dit seizoen nog geen Ajax middenveld dat dit op die manier op de mat kon demonstreren. Ook de aangetrokken Sinkgraven bleek hierin geen uitkomst in de wedstrijden die hij speelde. Het blijft dus zoeken voor Frank de Boer en het aantrekken van Nemanja Gudelj moet waarschijnlijk ook in die hoedanigheid bezien worden.

Het Ajax van Frank de Boer moet dus op zoek naar synergy. Naar spelers die elkaar beter maken, of net die speler die het elftal aan elkaar kan knopen. Naar verluidt hoopt Ajax dat die speler Rafael van der Vaart is. En waar op allerlei fora mensen over elkaar heen vallen over welke positie Raf nu eigenlijk moet gaan spelen denk ik dat Frank de Boer iets heel anders van VDV verwacht. Namelijk dat Van der Vaart met zijn ervaring en voetballende kwaliteiten maar ook als persoonlijkheid Ajax beter maakt dan 11 jonge talentvolle voetballers. Dat Ajax meer wordt dan alleen een verzameling transferdoelwitten voor buitenlandse clubs maar bovenal ook weer een hecht team wordt waar tegenstanders met tegenzin naar uitkijken.

Geef Ajax z'n gezicht terug. Een actie die al jaren loopt buiten de lijnen. Laat men eerst eens tussen de lijnen beginnen. En dat begint met een speler die van Ajax weer Ajax kan maken. Welkom Rafael van der Vaart. Hopelijk zeg ik dit niet vergeefs.

Competitievervalsing

Ik hou niet van commentaar hebben op scheidsrechters. Veel mensen onderschatten hoe lastig het is een voetbalwedstrijd in goede banen te leiden. Niet alleen lopen er 22 spelers op het veld die het vrijwel nergens mee eens zijn, de voetbalregels zijn nogal vrij voor interpretatie. Neem hands. De ene keer is de bal tegen de arm of hand wel een overtreding, een andere keer niet. Het verschil tussen wel of geen overtreding moet worden bepaald door de scheidsrechter welke daar nogal wazige instructies over mee krijgt.

Het laatste wat een scheidsrechter dan zou moeten doen is het zichzelf onnodig moeilijk maken door beslissingen te nemen die zich later kunnen wreken. Consequent en principieel goed fluiten moeten uitgangsposities zijn voor elke scheidsrechter op elk niveau. Toch was daar afgelopen zondag plotseling scheidsrechter Kamphuis die het zichzelf moeilijk maakte. Kamphuis leek namelijk vastbesloten het, overigens uitermate sportieve, duel tussen Ajax en Cambuur niet te ontsieren met rode kaarten. Dat hij voor de vangbal van De Ridder geen tweede geel gaf was nog redelijk te noemen. De schaar van achter op de benen van Kenny Tete door Mohammed el Makrini was minimaal donkergeel. Desondanks hield Jochem Kamphuis de tweede gele kaart op zak ondanks dat hij in eerste instantie wel naar de kaart greep.

Nu zullen er mensen zijn die dat prima vinden. De wedstrijd was al gespeeld en verliep sportief en zonder andere noemenswaardige incidenten. In lijn met de wedstrijd fluiten wordt dat dan genoemd. Maar dit hoort natuurlijk niet, het is namelijk gewoon competitievervalsing. Neem El Makrini, hij pakte z'n 5e gele kaart en was voor het duel tegen Willem II toch al geschorst maar een rode kaart had waarschijnlijk 2 wedstrijden schorsing opgeleverd. Dat was hij er bij de competitiestart van het aankomende seizoen dus niet bij geweest. En dat kan wel degelijk een verschil maken. Maar omdat scheidsrechter Kamphuis besloot de kaarten op zak te houden ontsnapt El Makrini en kan deze gewoon de seizoenstart meedoen in een wedstrijd die er dus wel om doet. Deze beslissing heeft dus niet alleen effect op Ajax - Cambuur, maar ook op de competitiestart van aankomend seizoen. Een beslissing van deze scheidsrechter heeft dus in potentie behoorlijk verstrekkende gevolgen.

Nu licht ik Kamphuis eruit maar er zijn meer voorbeelden te noemen. Hoe vaak fluit een scheidsrechter stipt als de klok op 90 minuten staat niet af? Terwijl in de toegevoegde speeltijd best nog een goal kan vallen. Nog niet zo heel lang geleden liep Ajax een kampioenschap mis op één goal. En voor de duidelijkheid, dit zijn niet de beslissingen die het scheidsrechtersvak zo ingewikkeld maken. Dit gaat niet om regels die open staan voor interpretatie of waar een scheidsrechter op gevoel een inschatting moet maken. Als je als scheidsrechter met dit soort elementaire zaken als de mist in gaat maak je het jezelf ontzettend moeilijk. Daarom moeten de hulpmiddelen er ook komen, want beslissingen kunnen een een enorm effect hebben op de competitie en foute beslissingen kunnen een vorm van competitievervalsing opleveren.

Scheidsrechters liggen onder een vergrootglas. De kritiek op deze mensen is vaak enorm en complimenten zijn er slechts zelden. Fouten worden lang onthouden maar die foutloze wedstrijd kan niemand zich herinneren. In die wetenschap moeten scheidsrechters het voor zichzelf makkelijk houden. Dus consequent fluiten en principieel de regels toepassen, ongeacht het wedstrijdverloop. Elke andere wijze van fluiten levert namelijk een ongegeneerde vorm van competitievervalsing op. En die kan Kamphuis is ieder geval in z'n zaken steken.