Kwetsbaarheid

De maand oktober heeft de kwetsbaarheid van Ajax bloot gelegd. Ajax was een aantal wedstrijden niet in goede doen maar leek tegen Heracles op een goed resultaat af te stevenen. De zwart-witten bestreden Ajax met vechtlust en veel inzet en werden hier uiteindelijk zelfs voor beloont met een gelijkspel omdat Ajax zich de kaas van het brood liet eten. Scheidsrechterlijke dwaling of, niet feitelijk was het de inzet van Heracles die het verschil maakt en het onvermogen van Ajax om in die fysieke strijd mee te kunnen.

Tegen Manchester City kreeg Ajax de kans te laten zien wat het kan. Met verzorgt positiespel werd de miljoenenploeg terug gestuurd naar Engeland. Saillant detail is dat Manchester City alles voetballend probeerde op te lossen en dat Ajax de sterke mannen Kompany en Lescott handig omzeilde. Vrij van constante fysieke druk floreerde de voetbal artiesten Eriksen en de Jong en werd het een weergaloze voetbal avond in Amsterdam. En dan komt Feyenoord, en elke Ajacied weet dat Feyenoord Ajax altijd bestrijd met hetzelfde wapen. Vechtlust en inzet.

Deze editie was geen uitzondering. Zodra Ajax aan voetballen toe kwam was het duidelijk beter dan de Rotterdammers, maar zodra Ajax iets slordig werd en Feyenoord tijd kreeg om er dan kort op te zitten kreeg Ajax het onmiddellijk moeilijk. Clasie was hierin duidelijk de aanjager. De kleine controleur klapte overal vol op, probeerde alles tot een opstootje te promoveren en had makkelijk 4 gele kaarten kunnen krijgen. Maar hij kreeg er maar 1 en vertegenwoordigde daarmee de wijze waarom Feyenoord Ajax bestreed. Op het randje, soms erover, maar puur op vechtlust. En dan staat er een Italiaanse spits die op Italiaanse wijze toch een verlies afwendt.

Teleurstellend voor ons Ajacieden maar het toont wel de kwetsbaarheid van dit Ajax. Ondanks alle (terechte) kritiek heeft de ploeg laten zien heel goed te kunnen voetballen. De ploeg heeft ook laten zien de vechtlust van Jan Vertonghen en Vurnon Anita te missen. De vraag is dan ook wie gaat opstaan en die kwetsbaarheid kan opvullen. Toby heeft die meedogenloosheid niet, Poulsen mist het loopvermogen en dus lijkt het strijdplan voor alle tegenstanders van Ajax al klaar te liggen. Een strijdplan waar Frank de Boer echt een oplossing voor met gaan vinden wil Ajax dit seizoen zich weer succesvol kunnen terug vechten in het kampioenschap.

De coup van Cruijff

Begin oktober 2012 vond ik bij tot mijn verbazing een aantal boekenbonnen in mijn jaszak. Aangezien ik toch in de buurt van de boekhandel was stapte ik even binnen en kwam naar buiten met het eerste Sinterklaas cadeau voor mijn zoon en met 'De coup van Cruijff'. De coup van Cruijff  is een boek van Menno de Galan over de Fluwelen Revolutie van Johan Cruijff bij Ajax. Het boek belooft het volledige verhaal te vertellen over hoe Johan Cruijff terug keerde bij Ajax en er de macht greep, dit alles opgemaakt uit gesprekken met talloze hoofdrol spelers. De vraag is natuurlijk of het boek ook aan die belofte kan voldoen.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen; Het is een confronterend boek over de mooiste club van Nederland. Het is een ongelofelijk interessant relaas over niet alleen de Fluwelen Revolutie maar zeker ook de periode die daaraan vooraf ging, eigenlijk vanaf het vertrek van Michael van Praag als voorzitter van Ajax tot aan het heden. Bovendien leest het boek erg lekker weg en weet het van begin tot eind te boeien. Maar je wordt als Ajacied ook doorlopend geconfronteerd met de minder frisse kant van Ajax.

Cruijff wordt af en toe erg vilien weg gezet in de wijze hoe Cruijff zijn netwerken aanwend om de zittende bestuurlijke garde bij Ajax uit het zadel te wippen. Telkens is De Galan vernietigend in zijn oordeel over de handelswijze van Cruijff en zijn groep getrouwen. Omgekeerd besteed hij veel minder tekst aan de opeenvolging aan directeurs en bestuurders van Ajax hoewel hij in zijn oordeel net zo meedogenloos is. De Galan speelt hard en af en toe op de man, maar ontziet daarbij niemand waardoor het boek toch gebalanceerd blijft.

Wel heeft De Galan één groep niet meegenomen die zeker een prominentere rol had verdient, en dat zijn de supporters van Ajax. De acties in de Arena worden in een enkele volzin afgedaan, de rol van de ASD in een korte passage. Zelfs de trieste uitwassen in de vorm van bedreigingen aan het adres van Olfers, Ten Have en Sturkenboom kunnen nauwelijks op aandacht rekenen terwijl deze gebeurtenissen juist openingen boden om ook inzage te geven hoe groot de druk vanaf de tribunes was. En gemiste kans in mijn optiek.

Hartverwarmend is de afwezigheid van Frank de Boer in de man tegen man gevechten. Frank de Boer toont zich de ultieme professional, misschien wel de enige bij Ajax gedurende de revolutie, in dat hij zich volledig aan zijn taak kwijt, namelijk het eerste elftal. Opvallend is hoe eenvoudig Cruijff zijn tegenstanders aan de kant schuift en hoe incompetent achtereenvolgens twee directeuren en twee RvC'en omgaan met de hele zaak. Ten slotte wordt overduidelijk welk mantra Cruijff hanteert, namelijk: 'Jullie hebben er een zooitje van gemaakt, ik ga dat rechtzetten' en om dat recht te zetten eist hij niets minder dan een volledige volmacht. Een volmacht die hij uiteindelijk ook krijgt zoals we ondertussen weten.

De coup van Cruijff is zonder meer een goed boek. Confronterend, keihard, verhelderend, boeiend en altijd relevant. Het is een boek die elke Ajacied met een horizon die breder is dan het eerste elftal gelezen moet hebben. Een aanrader dus, maar wel een boek waar je als Ajacied een dikke huid voor moet hebben.

De taktiek van Ajax

Tegen Twente werd het voetbal zoals Frank de Boer dat wil spelen weer helemaal duidelijk. Vlak voordat de 1-0 viel was een mooi moment waar je in één beeld eigenlijk precies kon zien wat Ajax nu eigenlijk wil.

Op dit beeld is goed te zien hoe Poulsen ver is ingezakt en naast Alderweireld en Moisander speelt. Hierdoor komt er centraal ruimte vrij voor Eriksen en word Blind, hier duidelijk zichtbaar, gedwongen om diep te gaan spelen waardoor Tadic met hem mee moet. Sana maakt hier al de actie naar binnen, net als Eriksen. Allemaal in beweging en allemaal nemen ze spelers mee. Ze ziet hier al de ruimte bij Babel ontstaan, ver voordat hij ook daadwerkelijk de bal gaat krijgen.

Feitelijk wordt een tegenstander gedwongen ruimte prijs te geven centraal op het veld. Doordat de back en de buitenspeler allebei naar buiten worden gedwongen komt er ruimte vrij centraal op het veld. Tegen Twente werkte dit bijna verlammend. 'Ik moest mijn taak uitvoeren', vertelde Chadli na de wedstrijd. 'Ik moest Van Rhijn niet over mij heen laten komen.' Door de taktiek van Ajax werden dus de creatieve spelers van Twente gedwongen steeds achter de zeer diep spelende backs aan te gaan. En met de hoeveelheid balbezit voor Ajax kwamen de beide heren nauwelijks in het stuk voor.

Ik pak nu een voorbeeld uit de laatste pot van Ajax maar je kan elke wedstrijd van Ajax van 2012 erbij pakken en je zal hetzelfde concept zien. Het mooie hieraan is dat er niet omslachtig over de flanken wordt gespeeld. Veel mensen roepen dat je toch vooral over de flanken moet spelen en dan een goede voorzet moet geven maar feitelijk is dit een zeer omslachtige wijze van spelen. Voorzetten worden lange ballen die te vaak te lang onderweg zijn en bovendien wordt de zuiverheid van een pass over het algemeen niet beter als die over een flinke afstand moet. Staat tegenover om als Ajax dwars door het midden te spelen. De kortste weg naar het goal en lekker kort combineren waardoor de zuiverheid alleen maar bevorderd wordt.

Dit spelletje kan alleen met technisch vaardige voetballers. Kort combinatie werk vereist ook dat elk contact goed is. Het is een spelletje dat Ajax op het lijf geschreven staat met de huidige selectie en het maakt Ajax moeilijk te bespelen. Het maakt Ajax trouwens ook kwetsbaar in de omschakeling. De speelwijze is illustratief voor de frisse wind die waait bij Ajax. De club straalt weer durf en vertrouwen uit, buiten en binnen de lijnen. Er wordt weer gespeeld zoals dat bij Ajax hoort, op basis van goede individuele techniek en goed positioneel spel. Frank de Boer heeft Ajax dus weer Ajax gemaakt en dat leidt tot aansprekende resultaten. En dat is gewoon fijn om te kunnen concluderen.